Lightnews — Scholar-powered news

Historici vertellen

@historicivertellen.bsky.social

3.2K followers 520 following 3.3K posts

Hier lees je verhalen van historici over hun onderzoek. Dit is een wisselaccount. Dus steeds een nieuwe historicus en nieuw onderwerp! Deze week: @johnexalto.bsky.social Ook posten? Stuur een berichtje naar: @annepetterson.bsky.social

Posts Media Videos Starter Packs

Pinned

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 3d

Hallo! Mijn naam is John Exalto en ik zal deze week op dit account berichten. Ik werk als historicus bij de afdeling Pedagogische Wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen @rug-gmw.bsky.social, maar mijn berichten komen deze week uit Praag.

2 44

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 14h

Wetenschap en media ontmoeten elkaar die dag, want Myrthe Buitenhuis (NPO) zal haar documentaire "Peter en Erik" toelichten. En de hoogleraar die zijn boeken overdraagt, zit dan weer in de documentaire...

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 14h

Toevallig kreeg het ADNG een mooie boekencollectie aangeboden over siblingrelaties van een Amsterdamse emeritus hoogleraar. Dat past heel goed bij het thema van het symposium, dus ook die transfer markeren we op 20 november.

1 4

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 14h

Micha de Winter, de commissievoorzitter, zal ingaan op de betekenis van historisch onderzoek bij dit soort rapporten. Welkom in Groningen! Graag wel even aanmelden via [email protected].

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 14h

Onlangs publiceerde de CBAA-overheidscommissie hierover haar rapport, en samen met de onderzoekers willen wij de rol van psychiaters, psychologen en pedagogen belichten. Er is een keynote van Paul Schnabel, die een biografie over psychiater Trimbos schrijft.

1 1

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 15h

Het ADNG organiseert op 20 november een symposium over de omgang van gedragswetenschappers met ongehuwde moeders en hun kinderen in de jaren 1950-1980.

www.rug.nl/gmw/adng/cal...

Symposium: De gedragswetenschapper en de ongehuwde moeder

De Commissie onderzoek Binnenlandse Afstand en Adoptie 1956-1984 (CBAA) heeft in juni 2025 haar rapport aan de staatssecretaris aangeboden. Ze deed in...

www.rug.nl

1 2 4

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 15h

Onlangs nog werd een Scenotest uit 1938 aangeboden, een fraai museaal object.

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 15h

Vandaag een deel van de dag met hele andere dingen bezig, waaronder het ADNG Erfgoedcentrum voor de Nederlandse Gedragswetenschappen. Wij beheren naast ander erfgoed een historische collectie psychologische en pedagogische testen uit de periode vanaf ongeveer 1900.

www.rug.nl/gmw/adng/

ADNG Erfgoedcentrum voor de Nederlandse Gedragswetenschappen

Het ADNG Erfgoedcentrum voor de Nederlandse Gedragswetenschappen richt zich op het beheer, de ontsluiting en de bestudering van het erfgoed van de...

www.rug.nl

1 5

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

Een groot deel van de 'Pragers' woont in deze flats, die ooit grijs en grauw waren, maar na de val van het communisme kleur hebben gekregen.

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

Intussen worden in de buitenwijken van Praag, met de typerende communistische flats uit de jaren zeventig de eerste tekenen van de herfst zichtbaar.

1 10

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

De Nederlandse vertaler was een Boheemse vluchteling, Jan Gajus, die in Groningen studeerde en docent werd aan de Latijnse School in Kampen en later in Deventer. Met zijn vertaling wilde hij in de Nederlanden aandacht vragen voor het lot van de vluchtelingen, voor wie her en der werd gecollecteerd.

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

De tekst zelf is een moeilijk te doorgronden dialoog tussen de Stem van de Bazuin en de Stem van de Verstrooiden, waarin ook allerlei millenialistische motieven doorheen spreken.

1 3

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

Comenius wakkerde die hoop aan; Gustav Adolf als Leeuw van het Noorden was al door de oudtestamentische profeet voorzegd. Comenius hoopte verder dat de ‘winterkoning Frederik van de Palts weer terug zou keren naar Praag.

1 1

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

De Basuyne verscheen op een keerpunt in de Dertigjarige Oorlog. De Zweedse koning Gustav II bond de strijd met de Habsburgers aan, waarop bij de Boheemse vluchtelingen, sinds 1620 van huis en haard verdreven, hoop ontvlamde op terugkeer.

1 4

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

De spelling is merkwaardig genoeg ook aan de twintigste-eeuwse normen aangepast. De Vlaamse filoloog Roland Willemyns heeft deze editie bezorgd, en was destijds al geen voorstander van dit uitgangspunt. Tijd dus voor een nieuwe, drietalige editie (NL, CZ, ENG).

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

Comenius’ Basuyne is alleen in een Nederlandse vertaling overgeleverd. Er is slechts één exemplaar van bekend, dat bewaard wordt in de Bibliotheca Thysiana in Leiden. Het is eerder uitgegeven in Comenius’ Operia Omnia, maar deze editie bevat nogal wat fouten.

1 3

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 1d

Tijdens het fellowshop houd ik me met twee zaken bezig: de uitgave van een nieuwe editie van Comenius’ Basuyne (1632) en onderzoek naar de transnationale herdenking van Comenius in de negentiende en twintigste eeuw.

1 11

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Hier in Tsjechië zijn op sommige universiteiten de scripties al afgeschaft en is men overgegaan op mondelinge verdediging. Toevallig tref ik hier op mijn kamer een passende titel aan, die laat zien dat we misschien wel teruggaan naar zeventiende-eeuwse praktijk.

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Belangrijk discussiepunt ook voor examencommissies is het gebruik van AI in eindwerken zoals scripties. Onze faculteit staat dit dit jaar voor het eerst toe, wat de nodige implicaties heeft. Leren studenten nog wel schrijven?

1 8

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Een fellowship elders is geweldig, maar onder reguliere Groningse besognes kom ik niet uit. Vanmiddag dus mijn voorzittersrol van de examencommissie weer waargenomen (met de nodige voorbereiding in de avonduren). Interessant is het maatwerk tussen wettelijke regels en individuele studenten.

1 8

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Dat klopt inderdaad! In 1991 financierde het Ministerie van OCW duizenden computers voor het basisonderwijs. Dit zogenaamde Comenius project werd mede gedragen door Philips. Het is een van de vele voorbeelden waarbij de naam van Comenius oneigenlijk werd gebruikt.

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Het Huis met de Hoofden in Amsterdam, waar Comenius en zijn patroon De Geer elkaar ontmoetten, is tegenwoordig ook een museale bestemming. Deze Embassy of the Free Mind organiseert dit najaar een tentoonstelling met bijzondere aandacht voor Comenius. embassyofthefreemind.com/en/

EMBASSY OF THE FREE MIND

De Embassy of the Free Mind is een ontmoetingsplaats waar wijsheid uit de hele wereld wordt verzameld, waar beelden en teksten de persoonlijke verhalen vertellen van vrijdenkers uit onze geschiedenis.

embassyofthefreemind.com

1 6

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Sindsdien hebben Tsjechië en Nederland een bijzondere band, die sinds de vroege twintigste eeuw op bilateraal niveau is vastgelegd. We danken er het Comenius Mausoleum aan, tegenwoordig is daar ook het Comenius Museum. comeniusmuseum.nl

Comenius Museum

Het Comenius Museum is gewijd aan het leven, het werk en de betekenis van de Tsjechische filosoof, theoloog en pedagoog Jan Amos Comenius (1592-1670). Het museum geeft tevens toegang tot het graf van ...

comeniusmuseum.nl

1 3

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

In 1656 vond hij een veilig onderkomen in Amsterdam, gesteund door Louis de Geer. Het was de meest productieve periode van zijn leven, tot hij in 1670 overleed en in de Waalse kerk in Naarden begraven werd.

1 2

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Na de Slag bij de Witte Berg 1620 kon de protestant Comenius niet langer in zijn thuisland blijven. Hij zat tot 1628 ondergedoken en zwierf vervolgens door Europa. Die vlucht maakte hem paradoxaal beroemd: protestantse vorsten en edelen vroegen hem het onderwijs te hervormen.

1 3

Historici vertellen @historicivertellen.bsky.social · 2d

Ze hebben me een werkplek gegeven waar hij voortdurend over mijn schouder meekijkt: Jan Amos Comenius (1592-1670). De Tsjechen beschouwen deze Moraviër als een van hun culturele erflaters, die veel betekend heeft voor het onderwijs, de filosofie en de theologie.

1 1 20