Valentina Giangreco M. Puletti útskýrir muninn á skammtafræði og sígildri eðlisfræði - meðal annars með því að taka dæmi af sérstökum skammtaís!
#skammtafræði
Valentina Giangreco M. Puletti útskýrir muninn á skammtafræði og sígildri eðlisfræði - meðal annars með því að taka dæmi af sérstökum skammtaís!
#skammtafræði
Nýlega svaraði Arnar Pálsson, erfðafræðingur og prófessor í lífupplýsingafræði við HÍ, spurningunni Hvað varð um COVID, er það bara kvef núna? Hér er fróðlegt viðtal við Arnar um sama efni í Samfélaginu á RÚV (hefst 41:35).
#kvef #COVID-19
Nýlega svaraði Arnar Pálsson, erfðafræðingur og prófessor í lífupplýsingafræði við HÍ, spurningunni Hvað varð um COVID, er það bara kvef núna? Hér er fróðlegt viðtal við Arnar um sama efni í Samfélaginu á RÚV (hefst 41:35).
#kvef #COVID-19
Guðrún Kvaran svarar spurningunni: Hvaða niða er þetta þegar það er niðamyrkur?
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
#niðamyrkur
Guðrún Kvaran svarar spurningunni: Hvaða niða er þetta þegar það er niðamyrkur?
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
#niðamyrkur
"Mér var sagt eitt sinn að ef Grænlandsjökull myndi bráðna allur myndi yfirborð sjávar við Ísland lækka verulega vegna áhrifa þyngdarkrafts jökulsins. Eruð þið ekki með einhverja reiknimeistara á ykkar snærum sem geta svarað þessu?"
#hlýnun #sjávarstaða
"Mér var sagt eitt sinn að ef Grænlandsjökull myndi bráðna allur myndi yfirborð sjávar við Ísland lækka verulega vegna áhrifa þyngdarkrafts jökulsins. Eruð þið ekki með einhverja reiknimeistara á ykkar snærum sem geta svarað þessu?"
#hlýnun #sjávarstaða
Miðað við tölur frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni hafa yfir 778 milljón tilfelli COVID-19 greinst á heimsvísu frá upphafi talningar. Fjöldi áætlaðra dauðsfalla er að minnsta kosti 7 milljónir og fjöldi innlagna er margfalt meiri.
Jón Magnús Jóhannesson svarar.
Miðað við tölur frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni hafa yfir 778 milljón tilfelli COVID-19 greinst á heimsvísu frá upphafi talningar. Fjöldi áætlaðra dauðsfalla er að minnsta kosti 7 milljónir og fjöldi innlagna er margfalt meiri.
Jón Magnús Jóhannesson svarar.
Um þetta hefur margt verið ritað, meðal annars níu binda skýrsla sem rannsóknarnefnd skipuð af Alþingi tók saman og birt var árið 2010 og fjölmargar aðrar skýrslur, bækur og greinar. Það liggur því nokkuð vel fyrir hvað skýrði bankahrunið.
Gylfi Magnússon svarar.
Um þetta hefur margt verið ritað, meðal annars níu binda skýrsla sem rannsóknarnefnd skipuð af Alþingi tók saman og birt var árið 2010 og fjölmargar aðrar skýrslur, bækur og greinar. Það liggur því nokkuð vel fyrir hvað skýrði bankahrunið.
Gylfi Magnússon svarar.
Hvað varð um COVID, er það bara kvef núna?
Arnar Pálsson, erfðafræðingur og prófessor í lífupplýsingafræði við HÍ, svarar því.
#COVID #kvef
Hvað varð um COVID, er það bara kvef núna?
Arnar Pálsson, erfðafræðingur og prófessor í lífupplýsingafræði við HÍ, svarar því.
#COVID #kvef
Skammtafræðin fjallar um hið agnarsmáa: rafeindir, róteindir, nifteindir og kvarka. En hver er þessi skammtur í orðinu skammtafræði?
Matthias Baldursson Harksen, doktorsnemi í kennilegri eðlisfræði við HÍ, fer yfir málið í tilefni af ári skammtafræðinnar.
Skammtafræðin fjallar um hið agnarsmáa: rafeindir, róteindir, nifteindir og kvarka. En hver er þessi skammtur í orðinu skammtafræði?
Matthias Baldursson Harksen, doktorsnemi í kennilegri eðlisfræði við HÍ, fer yfir málið í tilefni af ári skammtafræðinnar.
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
Jón Emil Guðmundsson svarar.
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
Jón Emil Guðmundsson svarar.
#framhlaup #jöklar
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
#framhlaup #jöklar
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
Sunnefa spurði: Hvers vegna var farið að nota ritháttinn „söngur“ í stað „saungur“ eins og sést oft í blöðum frá byrjun 20. aldar? Sama á við „öngull“ sbr. „Aungulsstaðir“ eða „Aungulsstaðahreppur“ sem nú er ritað „Öngulsstaðir“.
#söngur #saungur
Sunnefa spurði: Hvers vegna var farið að nota ritháttinn „söngur“ í stað „saungur“ eins og sést oft í blöðum frá byrjun 20. aldar? Sama á við „öngull“ sbr. „Aungulsstaðir“ eða „Aungulsstaðahreppur“ sem nú er ritað „Öngulsstaðir“.
#söngur #saungur
Guðmundur Reynir spurði: Nú er í einhverjum fjölmiðlum sagt frá því að vísindamenn hafi ræktað fram útdauðan úlf, dire wolf eða ógnarúlf. Hvað geturðu sagt mér um þessa tegund?
#ógnarúlfur
Guðmundur Reynir spurði: Nú er í einhverjum fjölmiðlum sagt frá því að vísindamenn hafi ræktað fram útdauðan úlf, dire wolf eða ógnarúlf. Hvað geturðu sagt mér um þessa tegund?
#ógnarúlfur
Ýmsar mælingar í stjarneðlisfræði benda til þess að alheimurinn sé að þenjast út. Alheimurinn virðist því hafa verið þéttari og heitari í fortíðinni. Með rannsóknum á örbylgjukliðnum öðlumst við innsýn í frumbernsku alheimsins.
Jón Emil Guðmundsson svarar.
Ýmsar mælingar í stjarneðlisfræði benda til þess að alheimurinn sé að þenjast út. Alheimurinn virðist því hafa verið þéttari og heitari í fortíðinni. Með rannsóknum á örbylgjukliðnum öðlumst við innsýn í frumbernsku alheimsins.
Jón Emil Guðmundsson svarar.
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
Ágúst Kvaran svarar.
www.visindavefur.is/svar.php?id=...
Ágúst Kvaran svarar.
Fullyrðing úr skammtafræðinni segir að massaagnir hafi í reynd bylgjueiginleika. Þetta fyrirbæri er kallað tvíeðli efnisins.
Ágúst Kvaran, prófessor emeritus í eðlisefnafræði við HÍ, svarar spurningunni Hvernig skýrir skammtafræðin atóm og frumefni?
#skammtafræði
Fullyrðing úr skammtafræðinni segir að massaagnir hafi í reynd bylgjueiginleika. Þetta fyrirbæri er kallað tvíeðli efnisins.
Ágúst Kvaran, prófessor emeritus í eðlisefnafræði við HÍ, svarar spurningunni Hvernig skýrir skammtafræðin atóm og frumefni?
#skammtafræði
Árið 2025 er alþjóðlegt ár skammtafræðinnar. Af því tilefni birtir Vísindavefurinn nokkur myndbönd um skammtafræði. Fyrsta myndbandið fjallar um myndun atóma, allt frá upphafi alheims í Miklahvelli. Ágúst Kvaran fer yfir málið.
#skammtafræði #Miklihvellur
Árið 2025 er alþjóðlegt ár skammtafræðinnar. Af því tilefni birtir Vísindavefurinn nokkur myndbönd um skammtafræði. Fyrsta myndbandið fjallar um myndun atóma, allt frá upphafi alheims í Miklahvelli. Ágúst Kvaran fer yfir málið.
#skammtafræði #Miklihvellur
"Til að svara þessari spurningu er hentugt að byrja á því að skilgreina hugtakið læknisfræðileg eðlisfræði (e. medical physics)."
Þrír læknisfræðilegir eðlisfræðingar svara spurningunni: Hvað gera læknisfræðilegir eðlisfræðingar á Íslandi?
"Til að svara þessari spurningu er hentugt að byrja á því að skilgreina hugtakið læknisfræðileg eðlisfræði (e. medical physics)."
Þrír læknisfræðilegir eðlisfræðingar svara spurningunni: Hvað gera læknisfræðilegir eðlisfræðingar á Íslandi?
"Ljóst er að langflestir íslenskir uppskafningar eru frá sextándu og sautjándu öld, en elstu dæmin er að finna í elstu varðveittu handritsbrotunum. Algengast var að kirkjulegir textar á latínu sem tengdust kaþólsku kirkjunni hefðu verið skafnir burt [...]"
"Ljóst er að langflestir íslenskir uppskafningar eru frá sextándu og sautjándu öld, en elstu dæmin er að finna í elstu varðveittu handritsbrotunum. Algengast var að kirkjulegir textar á latínu sem tengdust kaþólsku kirkjunni hefðu verið skafnir burt [...]"
- Á hvaða degi hefst skammdegi og hvenær lýkur því?
Skammdegi hefst ekki á sérstökum degi heldur er talið ná frá síðari hluta nóvembermánaðar og fram yfir miðjan janúar, það er þegar sólargangur er stystur og þar til dagana tekur að lengja.
#skammdegi
- Á hvaða degi hefst skammdegi og hvenær lýkur því?
Skammdegi hefst ekki á sérstökum degi heldur er talið ná frá síðari hluta nóvembermánaðar og fram yfir miðjan janúar, það er þegar sólargangur er stystur og þar til dagana tekur að lengja.
#skammdegi
Eru þekkt dæmi um aðra íslenska fjöldamorðingja en Axlar-Björn? og Er eitthvað sannleikskorn í sögum af Kjósarmorðingjanum?
Már Jónsson, prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands, svarar því.
#fjöldamorðingjar
Eru þekkt dæmi um aðra íslenska fjöldamorðingja en Axlar-Björn? og Er eitthvað sannleikskorn í sögum af Kjósarmorðingjanum?
Már Jónsson, prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands, svarar því.
#fjöldamorðingjar
„Rannsókn sem birtist árið 2025 í tímaritinu Ecology Letters sýnir að hefðbundin flokkun plantna, sem byggist á útlitseiginleikum fræja og ávaxta, er ekki áreiðanleg vísbending um hvernig plöntur dreifast í raun og veru."
Pawel Wasowicz svarar spurningunni.
„Rannsókn sem birtist árið 2025 í tímaritinu Ecology Letters sýnir að hefðbundin flokkun plantna, sem byggist á útlitseiginleikum fræja og ávaxta, er ekki áreiðanleg vísbending um hvernig plöntur dreifast í raun og veru."
Pawel Wasowicz svarar spurningunni.
Eins gott að leysa úr þessu! "Góðan dag. Hér á kaffistofunni hafa skapast djúpar rökræður um það hvaða höfuðborg liggi nyrst. Ég (Tómas) vil meina að það sé Reykjavík en hann Þorgeir vinur minn vill meina að það sé Nuuk. Nú þurfum við að fá þetta á hreint."
#Nuuk
Eins gott að leysa úr þessu! "Góðan dag. Hér á kaffistofunni hafa skapast djúpar rökræður um það hvaða höfuðborg liggi nyrst. Ég (Tómas) vil meina að það sé Reykjavík en hann Þorgeir vinur minn vill meina að það sé Nuuk. Nú þurfum við að fá þetta á hreint."
#Nuuk
- Hvort er karlmannsnafnið Sturla karlkyns- eða kvenkynsorð?
"Þótt eingöngu karlmenn beri nafnið Sturla eftir því sem best er vitað er fullkomlega eðlilegt og raunar óhjákvæmilegt að greina orðið sem kvenkynsorð."
#Sturla
- Hvort er karlmannsnafnið Sturla karlkyns- eða kvenkynsorð?
"Þótt eingöngu karlmenn beri nafnið Sturla eftir því sem best er vitað er fullkomlega eðlilegt og raunar óhjákvæmilegt að greina orðið sem kvenkynsorð."
#Sturla
"Í íslensku eru til mörg orð um snjó og snjókomu. Mikilvægt var hér áður fyrr, þegar fólk fór landshluta á milli ýmist gangandi eða á hestum, að lýsing á færi í snjó væri sem gleggst."
"Í íslensku eru til mörg orð um snjó og snjókomu. Mikilvægt var hér áður fyrr, þegar fólk fór landshluta á milli ýmist gangandi eða á hestum, að lýsing á færi í snjó væri sem gleggst."
„Ef nógu margt fólk er farið að nota eitthvert orð, orðasamband, merkingu, beygingu eða framburð á þann hátt að málumhverfi þess [...] samþykki þessa notkun, þá er hún orðin rétt.“
Eiríkur Rögnvaldsson svarar spurningunni Hvað er málvenja?
#málvenja
„Ef nógu margt fólk er farið að nota eitthvert orð, orðasamband, merkingu, beygingu eða framburð á þann hátt að málumhverfi þess [...] samþykki þessa notkun, þá er hún orðin rétt.“
Eiríkur Rögnvaldsson svarar spurningunni Hvað er málvenja?
#málvenja