Steeds meer longcovidpatiënten arbeidsongeschikt, 'topje van de ijsberg'
Vijf jaar na de eerste coronabesmetting in Nederland zijn er zon 450.000 mensen die long covid hebben opgelopen. Ruim 12.000 van hen zijn inmiddels deels arbeidsongeschikt verklaard, blijkt uit cijfers van het UWV. Zij zijn al langer dan twee jaar ziek en hebben nu een WIAuitkering. Twee jaar geleden ging het nog om 3000 mensen.ppMaar volgens patintenorganisaties is dit nog maar het topje van de ijsberg. Volgens patintenorganisatie Postcovid NL zijn er in Nederland 90.000 mensen met ernstige klachten longcovidklachten hebben. Lang niet iedereen komt in aanmerking voor een WIAuitkering en er zijn ook veel patinten bezig met terugkeren naar werk. Maar reintegreren met een ziekte als long covid blijkt nog altijd een grote worsteling.ph2Terugvalh2pIn juli 2021 werd Suzanne van de Nes ziek. Na het dansenmetJanssenweekend waar mijn jongste dochter naartoe was gegaan. Maandenlang was ze enorm ziek van corona en het duurde uiteindelijk jaren voordat ze weer aan het werk kon.ppMijn man en ik hadden een praktijk waarbij we mensen hielpen die last hebben van vastgezette spierspanning. Tijdens de lockdowns kostte dat heel veel geld en omdat ik niet voldoende herstelde, hebben we het bedrijf in maart 2023 moeten sluiten.ppDaarna ging het langzaam maar zeker beter. Ze ging vrijwilligerswerk doen, begon een traject met een loopbaancoach en is uiteindelijk gaan solliciteren. Toen ben ik aangenomen als sociaal werker, voor 24 uur per week. Dat ging heel goed, tot eind oktober. Toen ben ik weer heel ziek geworden, met opnieuw coronaklachten.ppInmiddels is Van de Nes weer aan het reintegreren en werkt ze 15 tot 18 uur per week.ppToen we het ziektebeeld nog moesten leren kennen waren we geneigd het te vergelijken met iemand die overspannen is, zegt Charlotte de Bruin, bedrijfsarts en internistnefroloog bij Arbo Unie in Nijmegen. Toen adviseerden we om de grenzen op te zoeken en op te rekken. Maar we merkten dat het herstel dan juist slechter ging.ppWe weten inmiddels dat je heel geleidelijk moet opbouwen en niet over grenzen moet gaan. Dan lukt het soms, zegt Iris Homeijer, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare. Maar het blijft anders dan andere ziektes omdat we geen prognose kunnen geven. Je kunt met long covid moeilijk zeggen hoelang iemand ziek blijft en of iemand een terugval krijgt.ppHomeijer heeft in de afgelopen jaren zon tien mensen met long covid begeleid. Een paar van hen zijn helemaal niet meer teruggekeerd in werk. Dat zijn heel schrijnende gevallen waarbij mensen thuis ook heel weinig kunnen.ph2Geen recht op WIAh2pCharlotte Nelck werd in de zomer van 2021 ziek. Ze was toen adjunctofficier van justitie met een druk sociaal leven. Na jarenlang ziek zijn en pogingen om te reintegreren hoorde ze een klein jaar geleden dat ze volledig was afgekeurd. Ze krijgt nu een WIAuitkering en houdt zich als vrijwilliger bij patintenvereniging Long Covid Nederland bezig met het thema werken.ppVeel mensen met long covid komen niet in de WIAcijfers terecht, zegt Nelck. Soms gaan mensen minder uren werken zonder uitkering aan te vragen of gaan mensen eerder met pensioen. En lang niet iedereen heeft recht op een WIAuitkering. Denk aan zzpers die geen arbeidsongeschiktheidsverzekering hadden.ppOok mensen die voordat hun werkende leven begon ziek werden, hebben geen recht op de WIA. En de Wajong, die voor deze jonge doelgroep bedoeld is, kent drempels voor longcovidpatinten. Alleen iemand die volgens een verzekeringsarts nooit meer kan werken door ziekte heeft er recht op. Verzekeringsartsen durven dat niet te zeggen. Dat is een groep jonge, zieke mensen die hierdoor enorm in de problemen komt.ppHet UWV laat weten dat er inderdaad schrijnende situaties zijn door de strenge regels en zegt jongeren zo goed mogelijk mee te geven hoe ze verder kunnen als ze geen recht hebben op een Wajonguitkering.ph2Verschillen tussen bedrijfsartsenh2pMensen die bezig zijn met reintegreren zijn vaak afhankelijk van de kennis van de bedrijfsarts die ze hebben, zegt Nelck. Bijvoorbeeld van kennis over PEMklachten bij long covid, de de verergering van klachten door inspanning. Daardoor is het zo belangrijk om overbelasting te voorkomen. Als je bedrijfsarts daar weinig kennis over heeft, dan leidt dat tot slechte adviezen en ongelijkheid.ppJoost van Bekum, bedrijfsarts van Arbo Unie in Eindhoven, zegt dat de grote verschillen in kennis tussen bedrijfsartsen gelijkgetrokken zijn over de jaren. In het begin wist niemand van PEMklachten, tegenwoordig weten de meeste bedrijfsartsen wel wat dat is. Toch blijft het een nieuwe ziekte waar ze niet alles van begrijpen. We ontdekken nog steeds nieuwe dingen.ppHet UWV verwacht dat het aantal longcovid patinten dat in de WIA terechtkomt de komende jaren nog op zal lopen, omdat lang niet iedereen die nu ziek is daadwerkelijk weer aan het werk zal kunnen gaan.p
