ที่พิมพ์ไปไม่รู้เลยสักคำ ต้องค้นมาล้วนๆ orz

Palju õnne sünnipäeva ค้าบ

ทำไมข่าววันนี้มันมีอ่านสนุกเยอะ ค่อยๆ อ่านแล้วเล่าให้แฟนฟังมาครึ่งชั่วโมงละ ห้าหกข่าวได้แล้วมั้ง

บางที่ไม่ได้ให้ติ๊ก EU/EEA citizenship แต่ถามว่าต้อง sponsor visa/resident permit มั้ย
เคสนี่คือไม่ต้อง อยู่ได้อยู่แล้ว แต่เลือกไปแล้วก็ยังตุ้บอยู่ดีนะฮะ 😂

ทั้งนี้ กิจกรรมการแสดงเพื่อแลกของขวัญนี้ยังไม่หายไปไหน เพื่อนชาวเอสโตเนียนหลายคนเพิ่งยืนยันว่าเป็นเรื่องจริง แต่คนหนึ่งในกลุ่มเล่าให้ฟังว่าที่บ้านเค้า พี่น้องทุกคนตกลงร่วมกันว่าจะเลิกพิธีกรรมนี่ (บอยคอดเหรอ) ไม่มีใครทำการแสดงอะไรแลกของขวัญทั้งนั้น ถ้าจะได้ของขวัญก็ต้องได้เลย ลาก่อยผู้เฒ่าโยวลู

กาลเวลาผ่านไป Jõuluvana ในปัจจุบันถูกใช้แทน Santa Claus โดยตรงในลักษณะเดียวกับที่ฟินแลนด์เปลี่ยน Joulupukki มาใช้แทน Santa Claus

Jõuluvana ไม่ได้มาเรี่ยไรเหมือน Jõulupukk แต่กลับมีของขวัญมาให้ อย่างไรก็ตาม Jõuluvana ไม่ได้แจกของขวัญโดยไม่เรียกสิ่งตอบแทนแบบ Santa Claus แต่จะให้ของขวัญกับเด็กที่ออกมาทำการแสดง อาจจะร้องเพลงหรือท่องบทกลอนก็ได้
เขาไม่ใช่ตัวตลก ไม่พูดมาก ไม่วุ่นวายกับผู้คน แต่เป็นแขกที่ทุกคนรู้กติกาว่าต้องทำตัวอย่างไรไม่ว่าจะฝั่งเด็กหรือผู้ปกครอง

ผู้เฒ่านี้ไม่ใช่ภูติ ไม่ใช่วิญญาณ และไม่ได้หมายถึงผู้สูงอายุแต่หมายถึงความรู้ ความทรงจำ ประเพณีและระเบียบโลก ตามตำนานเข้าจะมาเยือนแบบเจอตัวเป็นๆ อาจจะออกมาจากป่าหรือนอกหมู่บ้าน เป็นผู้มาเยือนที่อยู่ระหว่างผู้คนกับธรรมชาติ

ในฝั่งของเอสโตเนียเอง Jõulupukk ไม่ได้ถูกปรับไปเป็นซานต้าเหมือนฟินแลนด์ แต่ได้กลายเป็นตำนาน/นิยายพื้นบ้าน ปัจจุบันแทบไม่มีคนแต่งชุดแพะออกเรี่ยไรอีกแล้ว (ได้ยินมาว่าแบบนั้น)
หากแต่ยังมีอีกตัวละครหนึ่ง ชื่อว่า Jõuluvana
ความหมายตรงตัวว่า "ผู้เฒ่าแห่ง Jõulu" (vana = เก่า ใช้ได้ทั่วไป เมืองเก่าก็ใช้ vana เหมือนกัน)

ในฝั่งของฟินแลนด์ Joulupukki ถูกเปลี่ยนบทบาทไป ปัจจุบันถูกใช้แทน Santa Claus โดยตรง จากแพะที่เที่ยวเรี่ียไรสู่คุณลุงชุดแดงที่แจกของขวัญ สิ่งเดียวที่ยังเชื่อมโยง Joulupukki กับแพะยูเลกลับเหลือแค่คำว่าแพะที่ยังคงอยู่ในชื่อ

(ไม่เกี่ยวกัน นี่มันบาโฟ (Baphomet) แต่เราจะรู้ได้ยังไงว่าที่เราเดินไปเจอนี่คือ Joulupukki หรือ Jõulupukk หรือ Baphomet)

ชาว Finnic เองก็รับส่วนนี้มาเป็น Joulupukki (Finnish) / Jõulupukk (Estonian) หรือแพะโยวลู (pukki/pukk = แพะ) แต่มาในรูปของคนแต่งเป็นแพะที่มาขออาหาร/ของขวัญ หรือกระทั่งทดสอบผู้คน (ยังไงนะ 🤔)

บางที่มีบอกว่าถ้าไม่ให้อาหาร/เหล้าแล้วจะอาละวาดเป็นการลงโทษด้วย นี่อ้างตำนานมาปล้นป่ะ?

(แต่สมัยก่อนมันน่ากลัวเกินไปป่ะ ดูรูปแล้วแบบ...)

พูดถึงเทศกาลคริสต์มาส หลายๆ คนก็ต้องนึกถึงซานต้าหรือซานตาคลอส คุณลุงสูงวัยร่างท้วมใส่ชุดสีแดง
หากแต่ฝั่งของยุโรปเหนือสมัยก่อนเองจะคิดไปถึงแพะยูเล (Yule Goat) ที่อ้างอิงไปได้ถึงตำนานนอร์สโบราณ มาในรูปของวิญญาณแพะ เป็นตัวแทนของฤดูหนาวและความอุดมสมบูรณ์ จนมาเป็นคนแต่ชุดแพะเดินทางร้องเพลงและขออาหารเหลือจากเทศกาลยูเล ปัจจุบันยังพบเห็นได้บ้างในรูปของตุ๊กตาฟางรูปแพะ

พอศาสนาคริสต์ขยายมาถึงแถบนี้รวมถึงแนวคิดสมัยใหม่กระจายไปทั่ว ในแถบนี้จึงรวมเทศกาล Joulu/Jõulu เข้ากับคริสต์มาสจนกลายเป็นเทศกาลเดียวกันไป จนถึงขั้นพจนานุกรมแปลคำว่า Joulu/Jõulu ว่า Christmas ไปแล้ว

จุดเริ่มต้นของเทศกาลนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับศาสนาคริสต์ แต่มาจากแนวความคิดที่ผูกชีวิตเข้ากับฤดูกาล ความมืด การอยู่รอด และบรรพบุรุษ บ้านสะอาด มีไฟให้ความอบอุ่น มีอาหาร ไม่ใช่แค่เพื่อความสวยงามแต่เพื่อความอยู่รอดและความอุดมสมบูรณ์ของปีถัดไป
(แทรกนิดนึง ถึงจะพ้นช่วงกลางคืนนานสุดไปแล้วแต่มันเป็นแค่ต้นฤดูหนาวของแถวนี้ ช่วงหนาวจัดของจริงต้องอีกประมาณ 1 เดือน)