Lightnews — Scholar-powered news

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 1d

🫁 Mae ein gwyddonwyr yn rhan o brosiect gwerth £1.55m i ddarganfod risgiau a buddion hirdymor fepio ar iechyd ysgyfaint ysmygwyr.

🖱️ tinyurl.com/349bec8x

@aberdlsagb.bsky.social #fepio #ysmygu #iechydysgyfaint

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 1d

👩‍⚕️ Mae'r Brifysgol wedi penodi'r Athro Sandy Harding yn Athro Nyrsio Er Anrhydedd cyntaf.

🖱️ tinyurl.com/bddjxb8z

#nyrsio @thercnwales.bsky.social

1 1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 5d

Rydym yn falch o gynnal cynhadledd i ddathlu dros 25 mlynedd o astudio hen ieithoedd Celtaidd yma yn Aberystwyth yn ddiweddarach y mis hwn.

🖱️ tinyurl.com/mw34jb3c

#IeithoeddCeltaidd #Hynafol #Astudio #Aberystwyth

2

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 6d

Mae ein hymchwilwyr wedi lansio canllaw newydd i helpu i fynd i’r afael â'r bygythiad cynyddol o gam-drinwyr domestig yn defnyddio technoleg yn erbyn pobl hŷn.

🖱️ tinyurl.com/3hxk585z

#Ymchwil #Canllaw #Technoleg #Cam-drinwyrDomestig

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 8d

Myfyriwr a greodd ddyfais i helpu pobl ag amhariad lleferydd, ac un a ddechreuodd fusnes i dyfu te yn lleol oedd ymhlith enillwyr ein cystadleuaeth dechrau busnes myfyrwyr.

🖱️ tinyurl.com/y48unb53

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 12d

📣 Eisiau dyfnhau eich sgiliau mewn ymchwil i oleuedd? Ymunwch â'r Cwrs Byr Dyddio Goleuedd: Theori, Dulliau a Chymhwyso — a addysgir gan yr arbenigwyr blaenllaw yn y byd, yr Athro Helen Roberts a'r Athro Geoff Duller.

📅 17–21 Tach 2025
📍 Prifysgol Aberystwyth

Archebwch Nawr: tinyurl.com/3z4ez4ff

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 13d

Mewn erthygl yn The Conversation, mae Dr Jenny Mathers o'r Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol yn esbonio bod angen tua 400,000 yn fwy o weithwyr ar ddiwydiant amddiffyn Rwsia nag y mae'n eu cyflogi ar hyn o bryd.

🖱 tinyurl.com/3x93trbn

@interpolaber.bsky.social

Russia is turning to African women and conscripted North Koreans to tackle its defence worker shortage

The country’s defence industry needs approximately 400,000 more workers than it currently employs.

tinyurl.com

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 14d

📝 Rydym wedi llofnodi partneriaeth newydd gydag Academi Gwyddorau Amaethyddol Zhejiang i gryfhau ein gwaith mewn technolegau amaethyddol gwyrdd.

🖱 tinyurl.com/4hyz9fzd

@ibers.bsky.social
@aberdlsagb.bsky.social

#partneriaeth #amaethyddiaeth #gwyddoniaeth #technoleg

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 15d

Mae’r ffordd o feddwl economaidd hen ffasiwn yn arwain at golli bioamrywiaeth, yn ôl astudiaeth ryngwladol newydd a arweinir gan ein hacademyddion.

🖱️ lnkd.in/eeBDjcjB

#Ymchwil #economeg #bioamrywiaeth

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 16d

Mae ymchwil newydd wedi canfod bod rhewlifoedd yr Andes wedi tyfu yn ystod cyfnod acíwt o newid yn yr hinsawdd ar ddiwedd yr Oes Iâ ddiwethaf.

🖱️ tinyurl.com/t3z8y5y7

2

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 20d

🪰 Mewn erthygl yn The Conversation, mae Dr Roger Santer o'n Hadran Gwyddorau Bywyd yn trafod sut mae pryfed yn gweld y byd yn wahanol i fodau dynol, a sut y gall deall hyn helpu i atal clefydau.

Mwy: tinyurl.com/f6dj7n2r

@aberdlsagb.bsky.social

#pryfyn #gwyddoraubywyd #atalclefydau

How a fly sees the world – and why understanding its vision can help prevent disease

Flies see things differently.

tinyurl.com

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 21d

Heddiw, mae gwyddonwyr, milfeddygon a llunwyr polisi blaengar o bedwar ban Prydain wedi cyfarfod yn y Brifysgol i drafod strategaethau brechu at dwbercwlosis buchol.

🖱️ tinyurl.com/y4ejymn8

@aberdlsagb.bsky.social
#AberTB #bTB #TB

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 22d

Mae ein gwyddonwyr yn arwain ymchwil ar sut y gall brechlyn cyffredin hybu imiwnedd cyffredinol mewn da byw 🐮

Mwy: tinyl.co/3iCA

@aberdlsagb.bsky.social
@ukri.org

#AberTB#TBbuchol#bTB#TB

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 22d

📚Mae ein haneswyr wedi cyhoeddi llyfr newydd am brif gefnogwyr gwrthryfel Owain Glyndŵr.

🖱 tinyurl.com/3dw5adc7

#OwainGlyndwr #HanesCymru #Gwrthryfel

1 2

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 27d

👻 Apêl oesol chwilio am ysbrydion yw testun llyfr newydd a gyhoeddir gan y Dr Alice Vernon heddiw.

🖱️ tinyurl.com/58var4hh

@alicevernon10.bsky.social
#ysbryd
#ysbrydion

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · 28d

🧙‍♀️ Mewn erthygl yn The Conversation, mae Mari Ellis Dunning yn egluro sut y cafodd miloedd eu dienyddio am ddewiniaeth ledled Ewrop, ond dim ond pump a gollodd eu bywydau yng Nghymru.

Mwy: tinyurl.com/yd79z5y3

@mariellisdunning.bsky.social

#Dewiniaeth #Cymru

Curses, whispers and a demon fly: this is the story of the first Welshwoman executed for witchcraft

While thousands were executed for witchcraft across Europe, Gwen ferch Ellis was one of only five put to death in Wales.

tinyurl.com

1 1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Sep 8

Mewn erthygl yn The Conversation, mae Dr Jenny Mathers o'r Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol yn esbonio pe bai Rwsia yn cael rheolaeth dros arfordir y Môr Du, y byddai hynny’n bygwth Moldofa gyfagos.

Mwy: tinyurl.com/2edyw38u

Russia has provided fresh evidence of its territorial ambitions in Ukraine

Control of the Black Sea coast would threaten neighbouring Moldova.

tinyurl.com

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Sep 4

Mae wyth academydd arall o'r Brifysgol wedi’u penodi’n aelodau o is-baneli nodedig sy'n asesu rhagoriaeth ymchwil yn sector addysg uwch y DU gan ddod â'r cyfanswm i naw.

Mwy: tinyl.co/3fQW

@ref2029.bsky.social

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Sep 4

Bydd yr Athro Syr Charles Godfray CBE FRS, Cadeirydd yr Adolygiad o Strategaeth Dileu TB Buchol Lloegr a gynhaliwyd yn 2025, yn traddodi’r prif anerchiad mewn cynhadledd yn y Brifysgol yn ddiweddarach y mis hwn.

🖱️ tinyurl.com/v6dmybzw

@aberdlsagb.bsky.social #AberTB #TBbuchol #bTB #TB

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Sep 3

🏇 Mae astudiaeth newydd wedi canfod nad y math o ffrwyn y mae ceffylau’n ei gwisgo mewn cystadlaethau dressage yw'r unig ffactor sy'n effeithio ar eu lefelau straen.

🖱️ tinyurl.com/mrv6ufwe

@aberdlsagb.bsky.social

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Sep 3

Bydd ymchwilwyr o Brifysgol Aberystwyth a Phrifysgol Abertawe yn arwain Astudiaeth Etholiadol Cymru 2026, prosiect pedair blynedd a fydd yn darparu data arolwg diduedd o ansawdd uchel ar agweddau gwleidyddol ac ymddygiad pleidleisio yng Nghymru.

🖱️ tinyurl.com/4xuf5ea3

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Aug 28

Mewn erthygl yn The Conversation, mae Dr Manudeo Singh yn egluro sut mae llifogydd yn yr Himalaya yn naturiol, ond mae cynllunio gwael yn troi glaw yn drychineb. Gallai darllen y tir achub bywydau.

Mwy: tinyurl.com/mr3wea9e

#Himalaya #LlifogyddSydyn #NewidHinsawdd

Himalayan flash floods: climate change worsens them, but poor planning makes them deadly

Himalayan floods are natural, but poor planning turns rain into disaster. Reading the land could save lives.

tinyurl.com

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Aug 27

Mewn erthygl yn The Conversation, mae Dr Lucy Thompson o’n Hadran Saesneg ac Ysgrifennu Creadigol yn un o chwe arbenigwr blaenllaw ar Austen sydd wedi cyflwyno eu hachos dros ei nofel orau – ond chi sydd i benderfynu pwy sy’n ennill.

🖱️ tinyurl.com/v2f4hrff

#JaneAusten #NofelOrau

What was Jane Austen’s best novel? These experts think they know

Six leading Austen experts have made their case for her ultimate novel, but the winner is down to you.

tinyurl.com

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Aug 26

🦠 Mae ein gwyddonwyr wedi mapio’r microbau cuddiedig sy’n ffynnu ym mhyllau glo segur de Cymru, gan helpu i oresgyn y rhwystrau i ddefnyddio dŵr y pyllau i gynhesu cartrefi Prydain.

🖱️ tinyurl.com/yv7bmrsw

@aberdlsagb.bsky.social
@arwynedwards.bsky.social

1

Prifysgol Aberystwyth @prifaber.bsky.social · Aug 26

Mae ein gwyddonwyr yn datblygu offer deallusrwydd artiffisial newydd sy'n mesur hadau a phodiau hadau planhigion yn awtomatig er mwyn bridio mathau gwell o gnydau.

🖱️ tinyurl.com/2n5vy6hf

@ibers.bsky.social

#TechnolegCnydau #DeallusrwyddArtiffisial

1