Bu unutmayışın filmi: Madres paralelas.
Bu unutmayışın tanığı: Dersim. Roboskî. Sivas. Cizre. Ermeni Soykırımı.

Bu unutmayışın anneleri: Hepimiziz.

“Hiçbir tarih dilsiz değildir.
Ne kadar yakarlarsa yaksınlar,
Ne kadar parçalarlarsa parçalasınlar,
Ne kadar yalan söylerlerse söylesinler,
İnsanlık tarihi asla unutmaz.”
— Eduardo Galeano

Katledilen çocuklar, yok edilen diller, mezarsız bedenler... Hepsi dilsiz değildir. Yeter ki, onların konuşmasına izin verelim. Janis gibi, hafızayla yüzleşmek cesaret ister. Ama işte o zaman yeni bir doğum, yeni bir annelik, yeni bir toplum mümkün olur.

Sonuç:
Madres paralelas, yalnızca İspanya’nın değil, bastırılmış hafızalara sahip tüm ülkelerin filmi olabilir. Almodóvar, bireysel bir hikâyeden kolektif bir çağrı çıkarır: “Kendi geçmişini kaz. Gömmekle geçmez.” Türkiye’de de bu çağrı yankılanmaktadır.

Türkiye’de de geçmişin acıları çoğu zaman “estetikle” veya “modernlikle” perdelenir; ama estetik hiçbir zaman adaletin yerini tutmaz. Tıpkı filmde olduğu gibi, gerçeklerle yüzleşilmeden hiçbir birey, hiçbir toplum huzura kavuşamaz.

Almodóvar'ın Estetik Hafızası:
Filmde renkler parlak, çerçeveler simetrik, oyunculuk teatraldir. Ancak bu parlaklık, anlatının içsel karanlığını perdelemez. Aksine, acının üzerindeki estetik örtü, onu daha da görünür kılar.

Türkiye’de de annelik, yalnızca çocuk doğurmak değil; yok sayılanı hatırlamak, bastırılanı dillendirmek, kemikleri susanlara ses olmak anlamına gelir. Diyarbakır Cezaevi’nde çocuklarını yitiren annelerden, Roboskî’de oğullarını yitiren kadınlara kadar birçok anne, geçmişin canlı taşıyıcılarıdır.

Annelik ve Hafıza:
Filmdeki annelik teması yalnızca biyolojik değil, etik bir annelik biçimini de ima eder. Toprağa gömülü gerçeği çıkarma iradesi, geçmişi sahiplenme sorumluluğudur.

Cumartesi Anneleri, yıllardır Galatasaray Meydanı’nda kemik, mezar, adalet aramaktadır. Onların ellerinde tuttukları siyah beyaz fotoğraflar, Janis’in albümünde yer alamayan dedesinin hayali fotoğrafı gibidir.

Faili Meçhuller (90’lar): Kürt illerinde gözaltında kaybedilen binlerce insan, Madres paralelas’ın anlatısıyla neredeyse birebir örtüşür.

Bugün hâlâ bazı aileler, büyüklerinin nereye gömüldüğünü bilmez. Tıpkı Janis’in yaptığı gibi, bu topraklarda da torunlar, sessiz kemiklerin izini sürmektedir.

Dersim 1938: Tıpkı Franco döneminde olduğu gibi, Türkiye de 1930’ların sonunda sistematik bir devlet şiddetiyle Alevi-Kürt bir nüfusu hedef aldı. Yakılan köyler, susturulan diller, gömülemeyen ölüler...

Türkiye’de Gömdüğümüz Tarih:
Galeano’nun "İnsanlık tarihi asla unutmaz." cümlesi, Türkiye için de çınlayan bir yankıdır. Madres paralelas’ın finalinde, Janis’in büyük dedesinin kemiklerine ulaşması bir kapanış değil, açılış anıdır. Türkiye'de ise birçok hikâye hâlâ o açılışa dahi ulaşamamıştır:

Bu noktada film, yalnızca İspanya’nın değil, tüm susturulmuş ulusların hikâyesine ortak olur. Türkiye’nin yakın tarihinde yaşanan travmalarla bu anlatının paralellikleri çok derindir.

Filmin içindeki DNA testleri, annelik üzerinden kurulan aidiyet sorgulamaları; aynı zamanda ulusal kimliğin DNA'sını arayan bir ülkenin alegorik temsiline dönüşür.

Filmin Tematik Katmanları:
Parallel Mothers, Franco diktatörlüğü sırasında öldürülmüş ve kimliği bilinmeden toplu mezarlara gömülmüş insanların akıbetini arayan bir kadının, Janis’in hikâyesiyle başlar. Bu kişisel arayış, bir nevi kolektif bellek kazısıdır.

Annelik, burada yalnızca biyolojik değil, tarihsel ve etik bir meseledir. Tıpkı Eduardo Galeano’nun sözünde belirttiği gibi: "Hiçbir tarih dilsiz değildir." Ne kadar susturulsa, ne kadar mezarsız bırakılmışsa da geçmiş, toprak altından konuşmaya devam eder.

Pedro Almodóvar’ın Parallel Mothers (Madres paralelas) filmi, görünürde bir annelik hikâyesi gibi açılır; iki farklı kuşaktan kadının aynı doğumhanede buluştuğu bir anlatıyla. Ancak Almodóvar bu basit karşılaşmayı, İspanya’nın gömülü hafızasını kazıyan bir metafora dönüştürür.