AYRINTILAR halktv.com.tr'DE

AYRINTILAR halktv.com.tr'DE

Geçtiğimiz haftanın gündemi Kuzey Kıbrıs’ta geçen hafta sonu yapılan cumhurbaşkanlığı seçimiydi. Seçimi Cumhur İttifakının desteklemediği aday kazanınca Devlet Bahçeli, KKTC Parlamentosunun seçim sonuçlarını tanımamasını, Kuzey Kıbrıs’ın Türkiye’nin 82’inci ili olması gerektiğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise yüksek bir farkla seçilen Tufan Erhürman’ı kutladı. Cumhur İttifakı ortaklarının konuya ilişkin farklı tutumları, aralarında görüş ayrılığı olduğu şeklinde yorumlara neden oldu. Haftanın son gününde CHP kurultayının iptali için açılmış dava reddedilirken, İBB tarafından yabancı ülke istihbarat servislerine bilgi sızdırıldığı iddiasıyla yeni bir soruşturma açıldı. Soruşturma kapsamında TELE 1 Kanalının Kurucusu ve Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ gözaltına alındı. Akşam saatlerinde ise kanalın bağlı olduğu şirketin TMSF’ye devredildiği TELE 1’e ise kayyım atandığı haberi geldi. Türkiye’de yargı kurumunun cetvelle çizilmiş ve özenle takvimlendirilmiş manevralarını, bunların üzerinde gerçekleştiği otoriter zemini ve rejimin doğasını doğru değerlendirebilenler, biribirinden çok farklı gibi görünen bu gelişmelere şaşırmadı. * * * ‘Otoriterlik’ tartışmalı ve kaygan bir kavram. Yaygın olarak kullanılan her kelimede olduğu gibi bazen kapsama alanı aşırı genişliyor. Otoriterliği tanımlamanın zorluğu, otoriter deneyimlerin ne 20. yüzyılın ortalarında ortaya çıkan totaliter faşist devletlere, ne de burjuva demokrasilerine benzemeyişinden kaynaklanıyor. Yasama, yürütme ve yargı erklerinin etkili bir şekilde ayrılmaması, ifade ve örgütlenme özgürlüğü bulunmaması, özgürce kullanılacak oy için adil rekabet ortamının sağlanmaması, hesap verebilirlikten kaçınılması, çoğulculuğu engelleyen dalavereler yapılması otoriter rejimlerin ortak özellikleri. Otoriter rejimler baskı uygulayıp özgür iradenin önünü kapatırken çoğu zaman bunu meşru bir gerekçenin arkasına başarıyla saklayabiliyor ve siyasal süreci normal işliyormuş gibi gösterebiliyor. Otoriter bir devlet yönetiminin baskı uygularken özgür bir ortamda yaşanıyormuş algısı yaratma yönündeki salınımları muhalefeti sıkça zor durumda bırakıyor. Muhalefet totaliter bir rejime göre strateji geliştirdiğinde, iktidar tarafından atılan görece demokratik bir adımla boşa düşürülebiliyor ya da ülkede demokrasi varmış gibi muhalif manevra yaptığında yediği totaliter tokatla etkisiz kalabiliyor. Kuzey Kıbrıs seçimlerinden sonra Cumhur İttifakına ilişkin yapılan “çatlama” gözleminin boşa çıkmasını da bu türden bir salınımla açıklamak mümkün. Buna ek olarak, Türkiye’de muhalif yorumcuların kafasını karıştıran bir diğer durum ülke siyasetinde otoriter yöntemlere sık sık başvuruluyor olması. Bilindiği gibi otoriter rejimlerin en temel özelliği bireysel haklara ve özgürlüklere yönelik yapısal sınırlamaları etkisiz hale getirmesi ve bu gibi ortamlarda yargının kamu otoritesine karşı bir koruma sağlamaktan çok yönetimdekilerin iktidarını sağlamlaştırması ve hesap verebilirliklerini azaltmasıdır. Türkiye siyasal tarihinin en demokratik görülen dönemlerinde dahi siyasal alanda farklı vesayet biçimlerinin etkisini sürdürmüş oluşu, içinden geçtiğimiz dönemin tanımlanmasını zorlaştırıyor. Standart bir ‘burjuva demokrasisi’ iken şimdi otoriterliğe evrilen bir devletin otoriterleşmesini kavramsallaştırmak çok daha kolayken, tarihi boyunca kadife eldiven içinde demir yumrukları eksik olmayan Türkiye siyasetinin içinde bulunduğu otoriterliği çerçeve içine almak zorlaşabiliyor. * * * Türkiye’de siyasetin dinamikleri ve devletin niteliği üzerine yapılan ana akım yorumlar, ulusun çıkarlarını temsil eden ve usulüne uygun gerçekleştirilmiş seçimlerde ortaya çıkan bir iradenin siyasal süreçleri belirlediği varsayımına dayanıyor. Bu doğrultuda yapılan analizlerde, yasama-yürütme-yargı arasında dengeli bir ilişki ve ulusun çıkarlarının bütün olarak gözetildiği bir siyasal işleyiş varsayılıyor. Bu çerçeve içinde devlet, düzeni sağlayan bir aktör olarak algılanıyor. İBB’ye yönelik soruşturmaların terör ve yolsuzluk iddialarından casusluk aşamasına sıçratılmış olması, bu soruşturma bahane edilerek muhalif bir televizyon kanalına el konularak alelacele yayınının değiştirilmesi, yukarda ifade edildiği gibi ‘demokratik hukuk devleti’ işleyişinden söz edilemeyeceğinin en taze kanıtı. Kapitalist sermaye birikiminin mantığı kaçınılmaz olarak rekabetçi kapitalizmden tekelci kapitalizme savruluşa yol açıyor ve bu düzlemde üretilen toplumsal ilişkiler doğası gereği otoriter özellikler taşıyor. Bu genel eğilim Türkiye’nin son 15 yılına özgü antidemokratik uygulamalarla bir arada düşünüldüğünde Cumhur İttifakı liderlerinin Kuzey Kıbrıs seçimlerinden sonraki farklı beyanlarında çatlak aramak anlamsız kalıyor. Cumhur İttifakı içinde çatlak aranacak mecranın siyasal performans veya söylem değil kaynak bölüşümü alanı olduğunun akıldan çıkarılmaması gerekiyor.