Madagascar sɔrɔdasi kulu dɔ ye wideyo dɔ bila sosiyete siwili sɔgɔma in na, k’a ɲini u tɔɲɔgɔnw fɛ u ka “kunkanbaaraw ta” gɛlɛya min bɛ gun jamana in kan. Dugujɛda fɛ, sɔrɔdasiw yelen don ka fara ɲɔgɔn kan ni mɔgɔw ye minnu ye ɲɔgɔn sɔsɔ.

Côte d’Ivoire jamana na, polisiw ye ɲajibɔgazi ci fangasinaw farankan kulu PPA-CI ani PDCI tɔndenw kan bin Cocody kin kɔnɔ. Ka mɔgo caman fana mina. Uka wulikajo min tun kun tun dɔ ye ka jamana kuntigi Alassane Ouattara ka sarati ninan kon, amasɛ kakɛ, inafɔ u tunba fɛ cɔgɔ, ka sababu kɛ Abidjan mara ɲɛmɔgɔ ma yamaruya. Anka lasigidɛn Abidjan Leila Mandé bê cocody kiin na wulikajo in kan ka kɛ yɔrɔo min.

Nin lɔgɔkun in na, an ye kɛnɛ sigi ni Mali dɔnkililabaga muso Tima MAIGA ye, a ye ŋɔngɔnlɔnbɔ kalan INA la, ka tila ka djéli ngɔni fɔli ni dɔnkili kalan conservatoire de Bamako ra.Tima MAIIGA kelen lo ye mus oye min bi djéli ngɔni fɔ Mali ra, bawu lada fɔlifɛn lo, wa a fɔli tun dagalentɛ musow ma.  

Jamanakuntigi Emmanuel Macron ye Sébastien Lecornu sigi kokura minisiriɲɛmɔgɔya la, tile damadɔ a ka fanga bilalen kɔfɛ. Ni jamana ɲɛmɔgɔ ye Norman sigi kokura, n’o ye Renaissance (Renaissance) mɔgɔ dɔ ye, a bɛ k’a ka sira mara, a kɛtɔ ka common core sugandi. Jamanakuntigi ye carte blanche di a ma walasa a k’a ka gɔfɛrɛnaman sigi, ka fara a kan ka baro kɛ kumaɲɔgɔnya kɔnɔkow kan ni fangaɲininaw ye.

Nin dɔgɔkun in na an bɛ Mauritanie ani Cameroun jamanaw kɔnɔ. An bɛna kɛnɛ in kuncɛ nin "Proche Orient" kunnafoniw ye. An bɛna ni baro sigi ni Daouda CAMARA de ye kunnafonidila don, ka bɔ Guinée, jamana na.

Sini Octobre kalo kilé 12 cameroun jamanadenw welelen do kalata bɔnw kɔnɔ. Bi de kan ɲini ɲanajɛw baaraw bɛ kuncɛ. Nga kabi kunu cɛbɔ 12 minu bɛ na talikɛ jamana kuntigi kalata in na, olu dɔw ye u ka baaraw jɔ. Cɛbɔ dɔw ma u ka baaraw jɔ fɔlɔ, olu ya yira k’u tena wagati kelen jɛ kan ɲini ɲnajɛ wati labanw na. Koumba Kanouté ni wati kren krɛn ne in kɔnɔ kalatalaw fana kɛlendo ka kalata koɲɛnɛbɔ jɛkulu ka daga fa tɛ, k’u ka kalata sɛbenw minɛ.  

Utikalo tile 25 san 2025 jamanakuntigikalata cɛbɔ, Jean-Louis Billon y'a ka kanɲiniɲanajɛ daminɛ ɔkutɔburukalo tile 10 Koumassi (ni parade ye min bɛ tugu ɲɔgɔnye dɔ kɔ Marcory) ka laban Ɔkutɔburukalo tile 23 Bouaké.

Burkina Faso, sɔrasi tan tan yirika fagara binkanni dɔ senfɛ, Djibo ani Manisiga dugu cɛ, jamana in kɛɲɛkanyanfan fɛ. O binkanni in kɛra alamuso tɛmɛbin. Gundola, lakana baarakɛla dɔ ka seereyaw la, mɔgɔ fagalenw hakɛ bɛ taa se fɔ 50 ma. JNIM ye binkanni in tigiya ta. 

Follow all the headlines and breaking news from RFI live on Facebook and Twitter: @RFI_En

Bɛn jɔnjɔn, ‘’Prix Nobel de la Paix’’ tabaga sugandira bi. Jɔnjɔn in dila Venezuela fangasina muso Maria Corina Machado de ma. A chii  betaga san 58 la , ale min yɛrɛ tɔgɔ dala Venezuelakaw fɛ ko ‘’libertadora’’ n’o kɔrɔ, labilali-baga Mandenkan na.  A ka cɛsiri bɛɛjɛfanga lafasali la a ka Jamana kɔnɔ, o de kɛla ni jɔnjɔn in dili  sababu ye a ma,

U jalakilendon yuruku-yuruku kɛli la, blanchiment de capitaux, dugukolo-ko dɔkan Almadies kɔnɔ, o kiin lakɔdɔlendo ka kɛ setigiw sigi yɔrɔ ye, Dakar. A yɛrɛ nɔrɔlendo, Etats-Unis ka Sénégal lasigidenso la. Dugukolo in sɔgɔn betaga jɔ fɔ CFA wari milliard kelen na.

Nin dɔgɔkun in na kalandenw ye kalansow sira minɛ Guinée ni Sénégal. Nka o karan wuliw bɛ ka ke lahalaya kɛrɛnkɛrɛnnenw de kɔnɔ. Sénégal, kalanso caman kɛra jiwoyo karatɔw sigi yɔrɔw ye. Guinéevmarabaaw k’u mako bɛ kalanfa wa 18 de la, o waati kelen na kalanfa "contractuels" wa 4 ɲogɔn ye furukuliwalew kɛ yasa u ka taa foroba baara la. 

O sagonna baabu fɔlɔ b’na lase France jamana kan, ka kuma yen politikiko gɛlɛyaw kan, minisiri ɲɛmɔgɔ Sébatien Lecornu ka baara bila kɔ. Yala France France de marali ka gɛlɛn wa, tɛri Jamanakuntigi Emmanuel Macron yɛrɛ de ka fɛɛrɛw tɛ ka sira sɔrɔ, an bɛn’aw fɛlaw sɔrɔ.

Hamas ni Israël sɔnna ka kɛlɛjɔ bɛnkan fan fɔlɔ bolonɔbila kɛ kunu Charm El Cheikh dugu la Egypte. Gaza kɛlɛcɛ kulu politiki ɲɛmaa y'o sɛmɛntiya. Israel marabaajɛkulu fana sɔnna a ko ma. Fan filaw sera ka ɲɔgɔn famu sɔrɔnalidonbagaw sababu la , u y'u sinsin Etats-Unis jamanakuntigi Donald TRUMP ka bɛnkan fɛɛrɛ ŋaniya le kan tile 4 kumaɲɔgonyaw kɔnɔ.

Cameroun, yen Octobre kalo tile 12 jamanakuntigikalata kanɲiniɲanajɛw bɛ kuncɛ bi. an bi nyèfôli  UMS politikitɔn cɛbɔ  Pierre Kwemo ka jamana mara fɛɛrɛw kan. O bi talikɛ kalanko kan, kɛnɛya ani Cameroun ka yɛrɛyeya sabatili ma sɔrɔko sira fɛ.

Guinée , politikitɔn 50 ɲɔgɔn ani kelena-cɛbɔ ''Canditats Indépendants'' 16 y'a lanyini  ka talikɛ Décembre kalo tile 28 jamanakuntigikalata nata la. Jɛkulu min k'a kan k'a cɛbɛyasɛbɛnw fana kunbɛn, o jɛkulu mɔgɔw sugandira. Kalafiliw koɲɛmɔgɔ ye dantigɛli kɛ a ko kan kunu Conakry.  

Taji-feere yɔrɔ caman dayɛlɛla kokura k'a fara kɔrɔlenw kan, fana taji sɔngɔn ma falen. Nka marabolo dɔw kɔnɔ, olu ka tajiko gɛlɛya ma ban fɔlɔ wa u ka ''Courantko'' tɔ fana gɛlɛyara nin lɔgɔkun labanw la, k'a sababu kɛ JNIM ka gɛrɛntɛnw ye.  

Cɛgɛ n’a bɛ dilan ni banagu ye, n’an ka teliya k’a ani Lokoo de ye ɲɔgɔn kɛrɛfɛ a dun waatiw la, kabini Utikalo laban na, kunnafoni kolon dɔw jaaw carilen don bɔlɔlɔsiraw kan, ko cɛgɛ ni lokoo tɛna don bilen France jamana kɔnɔ, k’a taa san 2026 janvier kalo la. Kunnafoni kolon ninnu caribagaw b’a jira k’o ye France kɔnɔko minisiri Bruno Retailleau ka latigɛ talen ye. Tiɲɛ tɛ, minisiriso in yɛrɛ ka kunnafoni ko cakɛda y’a galotigiya.

Follow all the headlines and breaking news from RFI live on Facebook and Twitter: @RFI_En

Mali la seere dɔw ka fɔ la ko kumaɲɔgɔnyaw bɛ senna marabagaw ni JNIM jatigɛwalekulu ni ɲɔgɔn cɛ. Ko Kumaɲɔgɔnya in laɲini ye ka fɛɛrɛ sɔrɔ JNIM ka gɛrɛntɛ la. Bawo kabi sɛtanburukalo daminɛ la, JNIM jatigɛwale kulu ye gɛrɛntɛ sigi Kayes ni Nioro du Sahel marabolo kan ani ka gɛlɛya don taji ladonni la. Jatigɛwalekulu in y'o gɛrɛntɛ in lawaleyali daminɛ ka tagamakɛlaw bali takama la ani ka tajitamɔbiliba  jeni. 

Bi, an bɛna kuma kalanwuliw n’u gɛlɛyaw de kan Manden jamanaw kɔnɔ.Nin ɔkutɔburukalo in ye kalanwuliw ye manden jamana caman kɔnɔ. K’a ta dɔgɔkun tɛmɛnen na kan’a bila bi la, kalanden miliyɔn yirikaw de ye kalansow sira ta. Mali, Burkina Faso, Côte d'Ivoire, La Guinée, Sénégal, nin jamanaw kelen kelen bɛɛ n’u ka gɛlɛyaw don ka kɛɲɛ n’u ka kalantaw ye.  

France jamana na, san fila, a ka saya kɔ, bi de kitiko minsiiri kɔrɔ Robert Badinter bɛna ladon Panteon na, n'o ye France mɔgɔbaw labanyɔrɔ ye. Walasa ka tasibila kɛ u ye k'u waleɲuman lɔn u ka kɛwalew la jamana in ye. Robert Badinter, ale lakodɔnnenn don wale caman na France kitiko la, nga min b'a tɔgɔ to tariku la, o de ye ko ale de ka cɛsiriw kɛra sababu ye fagali ɲangili (peine de mort) jɔɔsira ka bɔ France ɲangiliko sariya kɔnɔ.

Kumaɲɔgɔnyaw bɛ senna kɛlɛ jɔliko kan Gaza jamana na, Sharm El Sheikh, Egypte jamana kɔnɔ. Baro tile naaninan in na ka tugu ɲɔgɔn na, a talikɛlaw jigi b’a jira ko laɲiniw bɛna dafa. Washinton, Le Caire, Doha ani Ankara bɛ ka dɔ fara u ka cɛsiri kan walasa ka bɛnkan sɔrɔ min sinsinnen bɛ "Trump ka laɲiniw" kan. O fɛrɛ in bɛ mɔgɔ minɛnenw labilali kofɔ ani marifaciw madali. 

France jamana kan, jamanaɲɛmaa tun ye tile fila de di minisiriɲɛmaa kɔrɔ Sébastien Lecornu ma, a ka kumaɲɔgɔnyaw kɛ ni politikitɔnw  ye, walasa ka fura sɔrɔ ka jamana bɔ nin politikigɛlɛya in kɔnɔ. A ka o baara kuncɛlen, a ye laseli kɛ jamana ka forobakunnafonidiso France 2 kan surɔ, k'a ka jabiw ɲɛfɔ. Surɔ, bɛɛ, a sinaw y'o jabiw lagosi. Ayouba Barry bɛ ɲɛfɔli kɛ an ye.Ka bɔ Clermont-Ferrand.