Sağlık hizmetlerinin günümüzdeki finansman modeli “neoliberal kamu sağlık sigortası modeli” olarak adlandırılabilir.

YouTube video by Anka Haber Ajansı

Gecedir… Abim abim, gündüz, herkes nereye gideceğini bilir, ne söyleyeceğini bilir ama gecedir ve ben hastane önünde başı kesilmiş horoz gibiyim; döne döne, nereye gideceğimi bilmiyorum, kulaklarım ak...

Duruşma öncesinde bir açıklama yapan Hâlâ Tanığız Platformu, Selek’in adının yıllardır hukuki dayanağı olmayan iddialarla karartılmaya çalışıldığını belirtti.

"Sayın Sırrı Süreyya Önder'in; genel olarak tedavilerimize iyi yanıt vermektedir. Sistemik ve metabolik parametreleri düzeliyor. Asidoz tablosu düzeldi ve idrar çıkışı normal."

Edirne Cezaevi'nde tutulan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, gece saatlerinde hastaneye kaldırılan ve 12 saatlik ameliyatın ardından yoğun bakıma kaldırılan Sırrı Süreyya Önder için mesaj...

Göksel Aymaz [email protected] Bugün Uruguaylı gazeteci yazar Eduardo Galeano’nun onuncu ölüm yıldönümü. Galeano, Neruda gibi, Marquez gibi, Güney Amerika’nın büyüleyici yazarlarındandır. Kucaklaşmanın Kitabı, Latin Amerika’nın Kesik Damarları, Gölgede ve Güneşte Futbol, Ateş Anıları, Aynalar, Hikâye Avcısı gibi yığınla kitabında efsaneler, düşler, mitler, anekdotlar, gerçek hayat hikâyeleri ve olaylar aracılığıyla geçmişteki ve günümüzdeki sömürücülerin kalleşliğini, tiranların, diktatörlerin zulmünü ve bunlara karşı insanlığın hak ve haysiyet mücadelesini anlattı, dünya halklarının düş gücünün ve direnişinin belleği oldu. Her biri ikonik ve okuyanla çok özel bağlar kuran kitaplardı. Hugo Chavez, Mayıs 2009’daki ziyaretinde Barrack Obama’ya ABD’nin emperyal geçmişini hatırlatmak için, “Birleşik Devletler’in askeri darbelere sahne olmayan yegâne ülke olmasının sebebi orada Birleşik Devletler büyükelçiliğinin bulunmamasıdır” nüktesini nesnel dayanaklara bağlayan Latin Amerika’nın Kesik Damarları’nı hediye etti. Jorge Ventocilla adında yoksul bir Panamalı bütün parasını -ki çok fazla değildi- harcayarak, insanlık tarihini kendi tarzında ve her zamanki Galeano üslubuyla, ezilenler, sömürülenler, zulme uğrayanların cephesinden anlatan Aynalar kitabından alabildiği kadar satın alıp kafelere, mağazalara, kuaförlere, büfelere ve akla gelebilecek her yere bıraktı.[1] Barcelona’daki imza gününde bir delikanlı “Kim için?​” diye soran Galeano’ya kim bilir gönlünde nasıl bir anlamı olan bir nehrin adını söyledi, “Parand Nehri için!” dedi. Ve galiba en etkleyicisi de şu: 2009 yılında Galeano’ya “O seni aradı, o seni bekliyordu” denilerek Latin Amerika’nın Kesik Damarları kitabının eski bir baskısı ulaştırılır. Kitap, 1984’te El Salvador’da Chalatenango çarpışmasında öldürülen çok sayıdaki Farabundo Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi (FMLN) gerillalarından birinin sırt çantasında bulunmuştu, bir mermi kitabı delip geçmişti. Galeano, 3 Eylül 1940’ta, kendi anlatımıyla “Hitler’in Avrupa’nın yarısını yuttuğu ve dünyayı hiç güzel şeylerin beklemediği bir anda” doğdu. “Doğumum Tanrı’nın hatasız olmadığını teyit etmiştir; buna karşılık sevdiğim insanları ve inandığım fikirleri seçme vakti geldiğinde her zaman yanıldığım söylenemez” diyor, ki yerden göğe haklıdır hatta tevazu göstermektedir, inandığı fikirleri seçme vakti geldiğinde hiçbir zaman yanılmamıştır. Bebekliğinden beri futbolcu olmak istemiş (nihayetinde bir Güney Amerikalıdır o) fakat on dört yaşındayken Sosyalist Parti’nin haftalık yayın organı El Sol (Güneş) için politik içerikli karikatür bantları çizdi. Galeano, gazeteci yazar olma yoluna böyle girdi. O yolda ilerlerken coğrafyanın ve tarihin yollarında, “hiçbir sınıra -ne haritalarınkilere ne zamanınkilere- takılmadan” gezindi; zamanın ve haritaların sınırlarının çok ötesinde “adalet ve güzellik peşinde koşan kadınları ve erkekleri” aradı ve buldu, bize onları anlattı. Niçin yazdığını başından geçen kederli bir anıyla izah ediyor Galeano. 1968’de Bolivya’nın maden bölgesi olan Llallagua köyüne, San Juan Katliamından, yani San Juan Gecesi’ni[2] içki içip dans ederek kutlayan maden işçilerine diktatör Barrientos’un emriyle köyün çevresindeki tepelerden mitralyözlerle ateş açılmasından tam bir yıl sonra San Juan Gecesi etkinliklerinin afişlerini çizmek için gider ve bu dağ köyünde bir süre kalır. Ayrılık günü geldiğinde madenciler artık dost oldukları Galeano için bir veda gecesi yaparlar. İçkiler içilir, şarkılar söylenir, kötü esprilerle gülünür eğlenilir. Sabaha karşı madencileri işbaşına çağıran sirenin çalma vakti geldiğinde işçiler dostlarının etrafını sararlar ve gitmeden ondan bir şey isterler, “Şimdi bize denizin nasıl olduğunu anlat” derler. Ne diyeceğini bilemez Galeano, öylece kalakalır. Çünkü sefalet yüzünden onların bu “yoksul ötesi” köyden kımıldamamaya mahkûm olduklarını ve maden ocaklarındaki yaşam ortalaması 30-35 yıl olduğu için denizi görme ihtimali oluşmadan çok önce öleceklerini bilmekteydi. “Omuzlarımda denizi onlara getirme, onları ıslatmaya muktedir sözcükleri bulma sorumluluğu vardı” diyor; “Yazmanın bir işe yaradığı kesinliğinden hareketle, yazar olarak ilk meydan okuyuşum işte bu oldu.” Sonra hep meydan okudu zaten. Dünyanın kötülüğüne karşı bütün coğrafyalardan ve zamanlardan ezilenlerin, sömürülenlerin, dışlananların hikâyelerinin büyük anlatıcısı oldu. Memleketini, Güney Amerika’yı ve tüm dünyayı, denizi göremeden ölecek madencilerde vücut bulmuş memleketinin, Güney Amerika’nın ve dünyanın tüm namuslu, yiğit insanlarını sevdi, onları yazdı. İnsandı, kendini insan olarak duymaya devam etmek, dünyanın acılarına kayıtsız bir nesneye dönüşmemek için yazdı. Toprağın zenginliklerini göklerin vaatleriyle takas eden sömürgecilere altın, elmas, bakır, kahve ve nihayet bedenlerini verip onlardan İncil alan Afrikalıları yazdı. Hindistan genel valisi filanca lordun Victoria’nın imparatoriçe ilan edilmesi onuruna verdiği yedi gün yedi gecelik ziyafet esnasında açlıktan ölen yüz bin Hintliyi yazdı. Öldürmeyi zevk edinmiş, “öldürülenin geyik mi, keklik mi, cumhuriyetçi mi olduğu”nun çok az öneme sahip olduğu galipleri yazdı. “İtaat etmek için doğmuş” oldukları halde Tanrı’nın “yönetmek için doğanlar”a ayırdığı yeri işgal eden muhteşem mağlupları yazdı. Alman faşistlerin yere çırçıplak yatırıp süngülerini kürek kemiklerinin arasına sapladığı ve aynı anda ateş ederek öldürdüğü Polonyalı köylüler kadar, dişlerini iyilik ve merhamet simgesi Kutsal Bakire Meryem’i kucağında küçük İsa’yla temsil eden lüks heykelciklere dönüştürmek için her yıl balta darbeleriyle ya da helikopterlerden ateş edilerek katledilen yirmi beş bin fil de onun meselesiydi. Çünkü: “Yaşamın nabzı sadece yara izleri olanda atıyordu.” Kısa ama yoğun metinlerdi yazdıkları, yazma stili öyleydi. Çok az sayıda kelimeyle çok fazla şey anlatan, böyle yaparak sözcüklere saygınlık kazandıran bir anlatıcıydı o. “Kendisinden çok şey öğrendim” dediği Uruguaylı yazar Juan Carlos Onetti’nin naklettiği bir Çin atasözü şöyle dermiş: “Var olmayı hak eden yegâne sözcükler sessizlikten daha iyi olanlardır.” Bu ilkeden hareketle şuna inanmıştı: Az sayıda söylenen söz, sözü söylemeyi öğretir. Bazen iki üç cümleye kadar inen, etkileyici, vurup geçen o kısa metinler böyle yaratıldı. O kısa metinler, mümkünse hiç eksik edilmeyen nükte ve ironi ile doruğuna erişir. Galeano tarafından mümkünse hiç eksik edilmez, çünkü nükte ve ironi, acı ve sabrın biriktirdiği enerjiden beslenen umuttur; “Alay et, çünkü yıkılacaklar” diyen nüktede mücadele edenlerin umudu vardır. O yüzden “düşünürken ve oynarken solak” futbolculardan söz eder; o yüzden çok kötü futbol oynayan takımlara Pinochet dendiğini söyler, “zira stadyumları insanlara işkence etmek için doldururlar.” Kokainin, Galeano’nun jargonunda “Kuzey Amerikalıların burunlarını, Kolombiyalılarınsa ölülerini ortaya koydukları bir iş kolu” olarak tanımlanıyor oluşunun sebebi de yine budur. “Irak Savaşı, Batı’nın petrolünü Doğu’nun kumlarının altına koymuş olan Coğrafya’nın yaptığı hatayı düzeltme ihtiyacından doğdu” demişse, bu, akıldışı bir gerçeklikten akıllıca sıyrılabilmek içindir. Aksi halde neden desin ki “Guatemala’daki afetler eski kovboy filmlerine benziyor, çünkü bu afetlerde sadece yerliler ölüyor” diye? Rezil gerçekliği yaratanlara öfkelenenlerin dilidir bu, başka bir şey değil. Galeano, “rezillerle öfkeliler arasındaki ezeli mücadelede seçim yapma vakti geldiğinde, hata yapma ya da cezalandırılma korkusu karşısında daha güçlü olmamızı sağlamaya çalışarak yazıyorum” demişti. Bunun için, kadri bilinmeyenleri, kıymet görmeyenleri, umudu çalınanları, dünyaya her zaman çöllerden girmiş olanları önemsedi, onları öne çıkardı hep. Rezillerin rezaletini, öfkelilerin mücadelesini anlattı. Gerçeklik ve hafıza dilsiz olmasın diye yazdı. Konuşma tutkusuna sahipti ve insan sesine övgü diziyordu. “Meşenin gücü ve söğüdün melankolisiyle anlaşmalarını sağlayan dili koruyabilmiş” yerli halklara o yüzden hayrandı. Onların yaşam karşısındaki bilgeliklerini ortaya koyan büyülü sözcüklerini ganimet bildi. Onları parlatıp, cilalayıp bize sundu. Bunlardan birinde, ölüm döşeğindeki bir bağcı vardır. “Bağcı ölmeden önce gizini açıkladı” diye anlatıyor Galeano; “Üzüm, diye fısıldadı, şaraptan yapılmıştır”. Ve Galeano da “Üzüm şaraptan yapılmışsa” diyor “belki bizler de kim olduğumuzu söyleyen sözcüklerizdir.” Biz sözcüklerden mi yapıldık bilinmez, orası şüpheli. Ama hiç şüphe yok ki Uruguaylı gazeteci yazar Eduardo Galeano, Latin Amerika’nın Kesik Damarları’ndan, Ateş Anıları’ndan, Aynalar’dan yapılmıştır. [1] Bu olay Amerikalı sosyolog Marshall Berman’ın 1844 Elyazmaları ile olan hikâyesini hatırlatıyor. Genç Berman’ın babası, New York’ta tekstil sanayiinin çeşitli kollarında yıllarca çalışıp uğraş verir. Fakat, ayak uyduramadığı kapitalist ahlâk yüzünden işleri hiçbir zaman yolunda gitmez. Piyasanın acımasız koşulları içinde yoğun sorunlar yaşarken 48 yaşında kalp krizinden ölür. Berman, intikam almak istemektedir ama ne yapması gerektiğini bilemez. Üniversite yıllarında Marx’ın 1844 Elyazmaları’nı keşfeder. Sovyet yayınlarının resmî dağıtıcılığını yapan bir kitapçı dükkânında, dipte karanlık bir köşede bulur onu. “Sayfalarını gelişigüzel karıştırdım” diye anlatıyor Berman; “başından bir kısmına, ardından sonuna, ortasından rasgele başka bir kısmına göz gezdirdim ve birden kendimi terden sırılsıklam kesilmiş hâlde buldum, sanki durduğum yerde eriyordum da giysilerim üzerimden dökülüyordu, gözlerimden yaşlar boşanıyor, aynı anda hem kavruluyor hem üşüyordum. Ön tarafa doğru atılarak, ‘Bu kitabı istiyorum!’ diye bağırdım.” Hemen bu kitaptan 20 tane alıp yakın çevresine dağıtır. Böyle bir seçeneğin intikamdan daha iyi olduğunu düşünenler oluyor. Oysa, “İntikamdan daha güzel bir şey” demiyor buna Berman; “Aslında bence” diyor, “en güzel intikam bu.” [2] Güney Amerika’da yılın en kısa gecesinde, Haziran’ın 22’sinı 23’e bağlayan gecede kutlanan, kötülüklerin geride bırakıldığına inanılan bir ritüel. Kötülüğü kül eden ateşler yakılır, arınmak için sulara girilir.

Çağdaş Gazeteciler Derneği, "İfade vermeye gidecekleri gün şafak operasyonu ile gözaltına alınan Timur Soykan ve Murat Ağırel gazetecidir! Son operasyonlardaki hukuksuzluklara dair haberler ile çete v...

BirGün yazarı Timur Soykan ve gazeteci Murat Ağırel gözaltına alındı. Her iki gazetecinin evinde arama yapılırken, dijital ekipmanlarına el konuldu. Gözaltı kararının, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı...

DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk TRT'nin boykotu desteklemiş olan oyuncuları işten çıkarmasını Meclis'e taşıdı. Çelenk “Sanatçıların toplum gündemindeki meselelere ilişkin düşünce ve açıklamaları nedeniyle cezalandırılması kabul edilemez” dedi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından, 2 Nisan’da başlatılan tüketim boykotu çağrısına destek veren sanatçıların TRT ve Tabii projelerinden çıkarıldıını belirten Çelenk, “TRT’nin bu uygulamaları, tarafsızlık ve kamu yararını esas alması beklenen ve ifade özgürlüğüne saygı temelindeki bir yayıncılık anlayışıyla açıkça çelişmektedir. Kurumun, projelerinde çalışan sanatçıların ifade özgürlüğünü engelleme konusunda kendisinde hak gören bir baskı ve cezalandırma aygıtına dönüştüğü yönünde kamuoyunda ciddi bir kanaat hakim olmuştur” dedi. Anayasa, yasalar ve uluslararası sözleşmeler ile güvence altına alınan düşünceyi açıklama ve ifade özgürlüğünün, kamu kurumu niteliğindeki TRT tarafından ihlal edildiğine dikkat çeken Çelenk şunları söyledi; “Sanatçılar, yalnızca görüş belirttikleri için halihazırda çalışmakta oldukları projelerden dışlanmakta, ekonomik ve mesleki olarak güç duruma düşürülmekte ve güvencesizlik tehdidiyle susturmaya çalışılmaktadır. Kamu kaynaklarıyla finanse edilen TRT'nin sanatçıları projelerden çıkarması toplum gündemindeki önemli meselelere ilişkin fikir çeşitliğinin ve meşru tartışmanın siyasi iktidar lehine baskılanmasıdır. Oysa sanatın ve medyanın eleştirel düşünceye yer açmasının, demokratik toplum hayatı için güçlendirici ve geliştirici olduğu açıktır.” 2954 sayılı TRT Kanununun, TRT'nin tarafsız bir kamu yayıncısı olarak faaliyet göstermesini açıkça hükme bağladığının altını çizen Çelenk; “Yurttaşların vergileriyle finanse edilen TRT’nin, yalnızca siyasi iktidarın politik çizgisine uygun görüşleri destekleyip, farklı düşünen sanatçıları toplum gündemindeki meselelere ilişkin düşünce ve açıklamaları nedeniyle cezalandırması kabul edilemez. Yalnızca 2021-2023 yılları arasında 29,5 milyar TL bandrol geliri elde eden TRT'nin, yurttaşların vergileriyle finanse edilen bir kurum olarak, bu kaynakları hangi esaslara göre kullandığı da kamuoyunda uzun zamandır sorgulanmaktadır” dedi. Çelenk’in cevaplandırılmasını istediği sorular TRT, tüketim boykotu çağrısına destek verdikleri gerekçesiyle Aybüke Pusat, Boran Kuzum, Başak Gümülcinelioğlu ve Furkan Andıç gibi oyuncuları projelerden çıkarmış, senarist Ali Aydın’ın yazdığı “Mevlana Celaleddin-i Rumi” dizisini dijital platformundan kaldırmıştır. Kurum sanatçılarının kendi yaşamlarını da etkileyen toplumsal meselelere ilişkin düşüncelerini açıklamalarının ve tartışmalara katılmalarının denetim ve baskılanmasının ifadesi olan bu kararlar hangi kriterler temelinde almıştır? Kamu yayıncısı TRT’nin iktidar uygulamalarını eleştiren sanatçıları projelerden çıkarıp, destekleyenleri koruması tarafsızlık ilkesinin ihlali değil midir? TRT’nin kamu yayıncılığı ilkeleri doğrultusunda fikir çeşitliliğini ve ifade özgürlüğünü desteklemesi yükümlülüğü nasıl denetlenmektedir? TRT, kamu yayıncısı olarak yayın politikasına ilişkin yurttaşlardan gelen şikayetleri sistemli biçimde inceleyen veya değerlendirmeye tabi tutan bir çalışma yürütmekte midir? Böyle bir çalışma varsa, bu çalışmaya ilişkin veriler nelerdir? TRT, 2004–2024 yılları arasında toplam ne kadar bandrol geliri elde etmiştir? Bu gelir yıllara göre ne şekilde dağılmıştır ve hangi alanlara harcanmıştır? (Haber Merkezi)

Arrests condemned as ‘unlawful’ by press freedom groups, highlighting growing repression amid demonstrations against President Erdoğan A prosecutor in Istanbul has remanded eight journalists in custody, reversing a decision to release them after they were arrested for covering Turkey’s largest anti-government protests in years. The journalists were among 10 arrested in dawn raids on their homes earlier this week. An Istanbul court initially ruled the journalists should be released before reversing the decision and issuing an official arrest order, according to their lawyers and representatives. Continue reading...